Музыка Беларусі

Музыка Беларусі — музычнае мастацтва Рэспублікі Беларусь, якое вылучаецца самабытнасцю і нацыянальным каларытам, якое ахоплівае музычныя кірункі ад народнай музычнай творчасці да сучаснай музыкі.

Беларуская народная музыка бярэ свой пачатак ад старажытнай культуры ўсходніх славян.

Асаблівасць беларускай народнай музыкі — самабытны фальклор обрядных песень (калядных, масленічных, купальскіх, жніўных, крестинных, вясельных і іншых песень).

У Полацкім княстве, а пазней у Вялікім княстве Літоўскім, атрымала вялікае развіцце царкоўная богаслужэбная музыка. У XV стагоддзі ў беларускіх землях фарміруецца мясцовы тып «знаменного распеву», да XVII стагоддзю складваецца партесное спевы ў праваслаўнай царкоўнай музыцы. Беларускія музычныя помнікі той эпохі — зборнікі твораў «Полацкі сшытак» і «Куранты».

Важнай сферай фармавання нацыянальнай музычнай культуры сталі народныя танцы і скокі. Сярод народных інструментаў атрымалі распаўсюджанне дуда, жалейка, гудок, ліра, скрыпка і цымбалы.

Свецкая музыка эпохі барока, якая гучала ў буйных дваранскіх маентках, з XVII стагоддзя пачала развівацца і ў беларускіх гарадах. У XVII—XVIII стагоддзях цэнтрамі свецкага беларускай музычнай культуры становяцца прыватныя тэатры і капэлы польска-літоўскіх магнатаў Радзівілаў, Сапегаў, Агінскіх і іншых. Сярод вядомых кампазітараў — Голанд, Ванжура і іншыя.

З канца XIX стагоддзя пачынаецца росквіт беларускай культуры і музыкі: адкрываюцца беларускія музычныя школы і народныя кансерваторыі, ствараюцца тэатры. У другой палове XX стагоддзя пачынаецца новая хваля росквіту беларускай культуры і музыкі. На беларускіх мелодыях заснаваныя сачыненні изестного піяніста і кампазітара XIX стагоддзя А. І. Абрамовіча.

Пасля абразавання ў 1919 г. Беларускай ССР былі заснаваныя Дзяржаўны сімфанічны аркестр БССР (1927), Дзяржаўны народны аркестр БССР (1930), Беларуская студыя оперы і балета (1933), Беларуская кансерваторыя (1932), Беларуская філармонія (1937), Саюз Кампазітараў БССР (1938). У 1940 г. арганізаваны Беларускі ансамбль песні і танца пад кіраўніцтвам Р. Р. Шырмы.

Музычнае мастацтва Беларусі імкнулася захаваць нацыянальныя музычныя традыцыі, адначасова развіваючы папулярныя ў свеце стылі і напрамкі. У 1970-я гг. зараджаецца беларуская аперэта — «Паўлінка», рэж. Семянякі, 1973; «Несцерка», рэж. Суруса, 1979 г Развіваецца камерная і харавая музыка, папулярнымі становяцца творы кампазітараў А. В. Багатырова, І. М. Лучанка, Э. С. Ханка. У 1970-х гадах аднымі з самых папулярных вакальна-інструментальных ансамбляў СССР сталі Верасы, Сябры і Песняры.

Паспяхова працягваюць выконваць беларускія музычныя творы вядучыя музычныя калектывы Беларусі: Прэзідэнцкі аркестр Рэспублікі Беларусь Нацыянальны аркестр сімфанічнай і эстраднай музыкі пад кіраўніцтвам М. Фінберга, Дзяржаўны акадэмічны сімфанічны аркестр, Дзяржаўны камерны аркестр Рэспублікі Беларусь, Дзяржаўная акадэмічная харавая капэла ім. Г. Шырмы, Нацыянальны акадэмічны народны хор Рэспублікі Беларусь ім. Г. І. Цітовіча, вакальная група «Чысты голас», вакальна-інструментальны ансамбль «Песняры», вакальна-інструментальны ансамбль «Сябры».

Найбольшае развіцце ў сучаснай беларускай музыцы атрымала поп-музыка і рок-музыка. У цяперашні час папулярнымі ў Беларусі з'яўляюцца групы «Ляпіс Трубяцкі», "Дай Дарогу!", "N. r. m.", «Akute»,«J:МОРС», "Серебряная свадьба",«Без білета», «Eihelstraat», «IOWA»,«Dissonance Reason», «Nizkiz» і многія іншыя групы. C 2004 года выканаўцы з Беларусі ўдзельнічаюць у музычным конкурсе «Еўрабачанне» .

Літаратура:

1. Беларусь на мяжы тысячагоддзяў / I. М. Абрамаў, Я. М. Бабосаў, А. У. Верашчагiна ; рэд.: А. П. Вайтовiч, А. М. Данiлаў, А. I. Падлужны. - Мiнск : БелЭн, 2000. - 432 с. : табл.
2.     Народная культура Беларусi : энцыклапедычны даведнiк : каля 700 артыкулаў / рэд. В. С. Цiтоў. - Мiнск : БелЭн, 2002. - 432 с. : каляр. iл, мал., фота.